akant Akwizgran Alfa i Omega Alkuin angelologia antyk apsyda architektura sakralna archiwolta arcosolia arkada Ashburnham Pentateuchm asturyjski atrium baptysterium bazylika bazylika Św. Piotra Beato de Liébana Biblia Biblia od Moutier-Grandval Biblia Viviana bibliografia BIZANCJUM blask brąz Brytania budowle obronne cesarstwio wschodniorzymskie cesarstwo Bizantyjskie Cesarstwo Rzymskie cesarstwo zachodniorzymskie cesarz rzymski Chi Roho Chrystus Chrystus Dobry Pasterz chrześcijaństwo cubicula cyfry arabskie diaconicon dynastie edukacja Edykt mediolański egzarchat empora estetyka Europa ewangeliarz Ewangeliarz Ebbona Ewangeliarz z Lorsch ewangeliarz z St. Emmeram feniks fibula filar filigran forma freski fryz gemma genealogia gołąb GOTYK granulacja gurt Hagia Sophia Helios herezje Hermes hipodrom historia Hiszpania hołd Hypogeum ikoniczny ikonografia ikony iluminatorstwo Imperium Franków Imperium Karolińskie Imperium Romanum incipit inkrustacja Irlandia IV Jan VI Kantakuzen jasność Justynian Kalikst kanon Karol Wielki Karolingowie katakumby katedra Katedra w Chartres katyzma kodeks Kodeks Amiatyński kolumna koncepcja emanacyjna Konstantyn Wielki Konstantynopol konstrukcja kopuła korale koryncka kotwica krucjaty krytyka artystyczna krzywaśń krzyż celtycki krzyż triumfalny Księga z Durrow Księga z Kells Księga z Lindisfarne księgi liturgiczne Labarum lenno lizena loculi Longobardowie loża lukarna Łuk Triumfalny Konstantyna malowidła katakumbowe małe sztuki manuskrypt mapa mapa myśli materiał Matka Boska Intronująca mauzoleum Mauzoleum Galii Placydii Merowingowie miniatury minuskuła karolińska mistyka moda Monogram Chrystusa Moschoforos Most Mulwijski motyw motywy antropomorficzne motywy zoomorficzne mozaika mozarabski mury obronne narteks narzędzia naszyjnik torque nawa Niemcy Notre Dame w Paryżu obelisk okresy oprawa optimum klimatyczne orant orantka ornament Ostrogoci Ottonowie Palestyna palmeta Pałac Kryształowy Pantokrator państwo frankijskie pendentyw perykopy piękno piękno absolutne piękno zmysłowe pilaster plan centralny plecionka płaskorzeźba podboje pokłon polichromatyczny polichromia portal Proskynesis prothesis przypory psałterz utrechcki Pseudo-Dionizy Areopagita ranga Ravenna reforma szkolnictwa relikwiarz Renesans Karoliński rozeta ryba rzemiosło rzeźba rzeźba w kości słoniowej Rzym S. Apollinare in Classe S. Apollinare Nuovo Saint-Denis sakramentarz San Vitale San Vitale w Ravennie Santa Costanza sarkofag sarkofagi scena religijna sceny biblijne schizma scholastyka SKANDYNAWIA sklepienie kolebkowe skryptoria SOL INVICTUS SOL VERSUS spolium styl styl lateński styl linearny styl roślinny styl Waldalgesheim Suger symbolika szkoła miniatorska szkoła pałacowa Szkoła Reims szkoła w Tours Sztuka Sztuka bizantyjska sztuka celtycka sztuka karolińska sztuka ottońska sztuka przedromańska sztuka Sarmatów sztuka Scytów sztuka starochrześcijańska sztuka użytkowa sztuki wyzwolone ŚREDNIOWIECZE światło Święte Cesarstwo Rzymskie tambur temat tematy bukoliczne Teodocjusz Teodora TEOLOGIA ŚWIATŁA terminologia The Crystal Palace transept urzędy dworskie Verdun VI wczesne chrześcijaństwo westwerk wieczny węzeł wieża witraż. labirynt Wizygoci władza wojny wychowanie Wyspy Brytyjskie XIX zapożyczenia zaraza zdobnictwo złotnictwo Złoty Kodeks złoty podział

Chrystus jako Helios, mozaika w Mauzoleum Juliuszy w Rzymie.

Bazylika Św. Piotra w Rzymie - sklepienie mauzoleum Juliuszy [Mauzoleum M] pod bazyliką św. Piotra, Watykan (pocz. IV wieku).

Wyobrażenie Jezusa pod postacią Orfeusza czy Heliosa-Słońca (na podstawie tekstu Zach 6, 12: „Oto mąż, Wschód imię jego”) - Encyklopedia PWN

W dziejach sztuki wczesnochrześcijańskiej wydzielić można dwa okresy, data uznania chrześcijaństwa za religię państwową, na mocy edyktu mediolańskiego w 313. Swoje znaczenie miało również przeniesienie w 330 stolicy do Bizancjum, które nazwano Konstantynopolem i stając się pierwszym nowym Rzymem w dziejach świata. W okresie pierwszym, który można nazwać katakumbowym, chrześcijaństwo pozostawało w ukryciu, jego sztuka była związana głównie z ideą życia pozagrobowego. Zmarłych grzebano w podziemnych cmentarzach (katakumby), umieszczając ciała w prostych wnękach (loculi) zakrywanych kamiennymi płytami z inskrypcjami i monogramami, bądź w arcosoliach zamkniętych od góry odcinkiem koła, stosowanych z reguły w obszerniejszych komorach grobowych (cubicula). Doczesne szczątki zamożniejszych lub bardziej wybitnych członków gminy spoczywały w rzeźbionych sarkofagach marmurowych. Najważniejsze zespoły katakumb zachowały się w Rzymie (m.in. Domitylii, św. Kaliksta, ss. Piotra i Marcelina), Neapolu oraz na Sycylii i Sardynii. Sufity i ściany komór grobowych zdobiono malowidłami w technice fresku ukazującymi zarówno symbole (ryby, ptaki, winne grona, kotwice), wyobrażenia orantów i Dobrego Pasterza oraz motywy zapożyczone z mitologii antycznej (Orfeusz, Eros, Psyche), jak też sceny ze Starego Testamentu (ofiara Abrahama, arka Noego, Mojżesz wydobywający wodę ze skały, Daniel wśród lwów, trzej młodzieńcy w piecu ognistym, sceny z życia Jonasza) i Nowego Testamentu (wskrzeszenie Łazarza, rozmnożenie chleba) oraz wątki eucharystyczne (uczta sprawiedliwych). Podobne sceny występują też na sarkofagach, które pojawiły się około połowy III wieku.
Większość z przedstawianych tematów ma głębokie znaczenie symboliczne. Np. przedstawienia Jonasza, który przebywał trzy dni w brzuchu ryby symbolizuje Zmartwychwstanie, albowiem Chrystus, który „zszedł do Otchłani” zmartchwystał trzeciego dnia. Także wyjeżdzający na niebo Helios (wschodzące Słońce) symbolizował Zmartwychwstanie. 
Christus helios, the mosaic of Sol in Mausoleum M, which is interpreted as Christ-Sol.

 Inne źródła:
Filip Doroszewski, Z mroku do światła. Jezus, Nikodem i Helios w Parafrazie Ewangelii św. Jana Nonnosa z Panopolis
Etykiety: , , , , , , ,

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)