akant Akwizgran Alfa i Omega Alkuin angelologia antyk apsyda architektura sakralna archiwolta arcosolia arkada Ashburnham Pentateuchm asturyjski atrium baptysterium bazylika bazylika Św. Piotra Beato de Liébana Biblia Biblia od Moutier-Grandval Biblia Viviana bibliografia BIZANCJUM blask brąz Brytania budowle obronne cesarstwio wschodniorzymskie cesarstwo Bizantyjskie Cesarstwo Rzymskie cesarstwo zachodniorzymskie cesarz rzymski Chi Roho Chrystus Chrystus Dobry Pasterz chrześcijaństwo cubicula cyfry arabskie diaconicon dynastie edukacja Edykt mediolański egzarchat empora estetyka Europa ewangeliarz Ewangeliarz Ebbona Ewangeliarz z Lorsch ewangeliarz z St. Emmeram feniks fibula filar filigran forma freski fryz gemma genealogia gołąb GOTYK granulacja gurt Hagia Sophia Helios herezje Hermes hipodrom historia Hiszpania hołd Hypogeum ikoniczny ikonografia ikony iluminatorstwo Imperium Franków Imperium Karolińskie Imperium Romanum incipit inkrustacja Irlandia IV Jan VI Kantakuzen jasność Justynian Kalikst kanon Karol Wielki Karolingowie katakumby katedra Katedra w Chartres katyzma kodeks Kodeks Amiatyński kolumna koncepcja emanacyjna Konstantyn Wielki Konstantynopol konstrukcja kopuła korale koryncka kotwica krucjaty krytyka artystyczna krzywaśń krzyż celtycki krzyż triumfalny Księga z Durrow Księga z Kells Księga z Lindisfarne księgi liturgiczne Labarum lenno lizena loculi Longobardowie loża lukarna Łuk Triumfalny Konstantyna malowidła katakumbowe małe sztuki manuskrypt mapa mapa myśli materiał Matka Boska Intronująca mauzoleum Mauzoleum Galii Placydii Merowingowie miniatury minuskuła karolińska mistyka moda Monogram Chrystusa Moschoforos Most Mulwijski motyw motywy antropomorficzne motywy zoomorficzne mozaika mozarabski mury obronne narteks narzędzia naszyjnik torque nawa Niemcy Notre Dame w Paryżu obelisk okresy oprawa optimum klimatyczne orant orantka ornament Ostrogoci Ottonowie Palestyna palmeta Pałac Kryształowy Pantokrator państwo frankijskie pendentyw perykopy piękno piękno absolutne piękno zmysłowe pilaster plan centralny plecionka płaskorzeźba podboje pokłon polichromatyczny polichromia portal Proskynesis prothesis przypory psałterz utrechcki Pseudo-Dionizy Areopagita ranga Ravenna reforma szkolnictwa relikwiarz Renesans Karoliński rozeta ryba rzemiosło rzeźba rzeźba w kości słoniowej Rzym S. Apollinare in Classe S. Apollinare Nuovo Saint-Denis sakramentarz San Vitale San Vitale w Ravennie Santa Costanza sarkofag sarkofagi scena religijna sceny biblijne schizma scholastyka SKANDYNAWIA sklepienie kolebkowe skryptoria SOL INVICTUS SOL VERSUS spolium styl styl lateński styl linearny styl roślinny styl Waldalgesheim Suger symbolika szkoła miniatorska szkoła pałacowa Szkoła Reims szkoła w Tours Sztuka Sztuka bizantyjska sztuka celtycka sztuka karolińska sztuka ottońska sztuka przedromańska sztuka Sarmatów sztuka Scytów sztuka starochrześcijańska sztuka użytkowa sztuki wyzwolone ŚREDNIOWIECZE światło Święte Cesarstwo Rzymskie tambur temat tematy bukoliczne Teodocjusz Teodora TEOLOGIA ŚWIATŁA terminologia The Crystal Palace transept urzędy dworskie Verdun VI wczesne chrześcijaństwo westwerk wieczny węzeł wieża witraż. labirynt Wizygoci władza wojny wychowanie Wyspy Brytyjskie XIX zapożyczenia zaraza zdobnictwo złotnictwo Złoty Kodeks złoty podział

Pałac Kryształowy w Londynie, antycypacja Modernizmu

[The Crystal Palace, zaprojektowany przez Josepha Paxtona.] Zbudowano go z okazji wielkiej, międzynarodowej wystawy, na której zaprezentowano osiągnięcia techniki, odbywającej się od maja do października 1851 roku.

Budynek z żeliwnych i szklanych prefabrykatów (pierwszy obiekt w całości prefabrykowany), pierwotnie wzniesiony w Hyde Parku, miał 549 m długości i 43 m wysokości. Był antycypacją Modernizmu.

Po wystawie (1854) pałac został przeniesiony do dzisiejszego Upper Norwood, gdzie został powiększony. Był wielką atrakcją turystyczną Londynu i miejscem, gdzie odbywało się wiele imprez aż do 1936.
W nocy 30 listopada 1936 roku budynek niemal doszczętnie spłonął.


W miejscu pałacu pozostał park rekreacyjny Crystal Palace, jeden z większych w Londynie, wraz ze wszystkimi jego instalacjami (modele dinozaurów, labirynt z żywopłotu). W Crystal Palace mieścił się także słynny tor wyścigowy, którego części dzisiaj są zachowane jako ścieżki. Centrum sportowe Crystal Palace było częścią obiektów olimpijskich w czasie igrzysk olimpijskich w 2012.


TEOLOGIA ŚWIATŁA

Pseudo-Dionizy Areopagita – wczesnochrześcijański autor pism teologicznych Corpus Dionysiacum, uważany za twórcę angelologii [w teologii chrześcijańskiej część dogmatyki zajmująca się bytami duchowymi jakimi są anioły.]

Poznanie teologiczne: metoda pozytywna i negatywna oraz doświadczenie mistyczne

Katedra Notre Dame w Paryżu

Katedra jest wzorowana na katedrze w Chartes [od 1163 do 2. poł. XIII]

Kościół pięcionawowy z krótką nawą krzyżową (z krótkim transeptem), dość długim prezbiterium i podwójnym obejściem na półkolu. Pierwotnie miało ono tylko trzy małe kapliczki. W drugiej połowie XIII wieku usunięto kapliczki i wybudowano pięć dużych kaplic.

Dwie wieże katedry różnią się. W średniowieczu przywilej identycznych wież posiadały jedynie arcybiskupstwa, a Paryż został podniesiony do tej rangi dopiero w 1622.

Fasada posiada trzy portale. Najszerszy środkowy posiada obrazuje scenę Sądu Ostatecznego. Funkcję kolumn przejęły zwieńczone baldachimem figury świętych.

Dokładne przyjrzenie się fasadzie środkowego portalu od razu odkrywa jej asymetryczność: lewy portal, poświęcony Matce Boskiej, pochodzi z ok. 1210 roku i przedstawia w reliefach sceny z jej życia, m.in.: genealogię Maryi, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Zaśnięcie i Zmartwychwstanie.

Filar dzielący odrzwia ozdobiony jest figurą NMP z Dzieciątkiem, w górnych częściach widać m.in. Koronację Maryi. Łuk portalu wpisany jest w trójkątne obramowanie. Prawy portal - portal św. Anny - powstał ok. roku 1220, ale zdobiący go ostrołukowy tympanon zawiera rzeźby sprzed 1180 roku, a więc najstarsze spośród wszystkich zachowanych w katedrze.

W najwyższej części łuku znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej Tronującej z Dzieciątkiem, obok niej inicjator budowy katedry – biskup Maurice de Sully i król Ludwik VII w otoczeniu aniołów. Środkowy, największy portal Sądu Ostatecznego, pochodzi z ok. 1220-1230, ale jedynie kilka fragmentów rzeźb (m.in. postać Chrystusa w górnej części tympanonu) pochodzi z I połowy XIII wieku, reszta to XIX-wieczna rekonstrukcja.

Dodaj napis
Nad środkowym portalem umieszczono rozetę rozświetlającą wnętrze świątyni. W całej budowli umieszczono dużą liczbę witraży, które wprowadzają grę światła w tej wielkiej budowli.

Pod rozetą ciągnie się tzw. galeria królewska, element charakterystyczny dla gotyckich katedr francuskich.

złoty podział (tzw. złote cięcie)
Elewacja Partenonu - przybysze z zachodniej Europy widzieli Bizancjum, widzieli nienaruszony (architektura i rzeźba) Akropol.

GOTYK

Gotyk to styl w architekturze dojrzałego i późnego średniowiecza. Ukształtował się we Francji w połowie XII (1140) wieku. Początkowo rozwijał się w rejonie Ile-de-France, od XIII w. objął Europę Zachodnią (Francja, pn. Hiszpania), Europę Środkową (Niemcy, Szwajcaria, Czechy, Węgry, Polska), Europę południowo-północną, Włochy, na północy Anglię i południową część Skandynawii. Dzięki wyprawom krzyżowym dotarła na Cypr i na Bliski Wschód. Budowle sakralne i zamki.

Katedra w Chartres

(fr. Cathédrale Notre-Dame de Chartres) – Chartres, Francja. Późnoromańska katedra z elementami gotyckimi (pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny).
Zdjęcia

Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons

III wiek – według legendy do Chartres przybywają pierwsi chrześcijanie i odnajdują w grocie celtycką rzeźbę brzemiennej kobiety, którą uznają za wyobrażenie brzemiennej Marii Panny. Uznają to za cud i budują pierwszy drewniany kościół;
XI wiek - przy katedrze działa szkoła z Chartres, zrzeszająca grono czołowych filozofów epoki,
do końca XII wieku powstają kolejne 4 drewniane kościoły;
1145-1155 – budowla romańska.
1194-1260
1194 – pożar trawi drewniany kościół. Podczas pożaru ocalała święta relikwia – sancta camisia, czyli suknia, którą ponoć miała na sobie Maria Panna podczas narodzin Chrystusa. Wydarzenie to zostało uznane za cud i dlatego cystersi decydują się na budowę kamiennej świątyni – nie są znane nazwiska budowniczych katedry. Odbudowa trwała w latach 1194–1220;
1260 – konsekracja katedry.

Opat Suger

Suger (ur. ok. 1081, zm. 13 stycznia 1151) – urodzony w zubożałej rodzinie francuski kronikarz i historyk, opat (benedyktyn ) i prawdopodobnie autor projektu bazyliki Saint-Denis.

Cieszył się przyjaźnią i zaufaniem zarówno Ludwika VI jak i Ludwika VII. Doradzał królom w sprawach taktyki postępowania z buntami mieszczan, był zwolennikiem umacniania władzy królewskiej poprzez pozyskiwanie wsparcia mieszczan, wrogiem rycerzy-rozbójników. Współautor reformy sądowniczej we Francji - w celu wzmocnienia władzy królewskiej nadał.

Jako opat Saint-Denis, Suger przyczynił się do wzrostu znaczenia i bogactwa opactwa. Za jego rządów wzniesiono obecny budynek bazyliki, jeden z pierwszych przykładów nowego stylu w architekturze – gotyku.


Zostawił szereg dzieł kronikarskich. Jego dzieła inspirowały następców, zakonnych autorów szeregu półoficjalnych średniowiecznych kronik francuskich.